چرا کودک رشد نمی کند و قد نمی کشد؟
چه زمانی از وزن نگرفتن و قد نکشیدن فرزند خود باید نگران شوید؟
در نظر داشته باشید روند وزن گیری کودک طی طولانی مدت مهمتر از یک کاهش وزن به تنهایی است. وزن یک کودک می بایست نسبت به قد او سنجیده شود. ارتباط میان قد و وزن کودک، تناسب مشخصی دارد.
مکمل های رشد کودک را مشاهده کنید.
روند طبیعی رشد انسان
1) دوران شیرخواری (2 سال اول زندگی): در آغاز تولد قد نوزاد حدود 50 سانتی متر است. در 2 سال اول زندگی 30- 35 سانتی متر افزایش قد دیده می شود (25 سانتی متر در سال اول). این رشد سریع ادامه رشد دوران جنینی است و سرعت آن با افزایش سن کودک کاهش می یابد. در پایان 2 سالگی قد کودک با قد نهایی وی که ژنتیک و وراثت نقش اساسی در آن دارند رابطه تنگاتنگی دارد.
2) دوران کودکی (از 2 سالگی تا شروع بلوغ): در این دوران کودکان هر سال 6- 7 سانتی متر قد می کشند، البته در نزدیکی سنین بلوغ سرعت رشد کمتر می شود.
3) دوران بلوغ: در طی این دوران یک جهش رشدی اتفاق می افتد و از شروع تا پایان بلوغ، پسران به طور متوسط 25- 30 سانتی متر و دختران 20- 25 سانتی متر افزایش قد پیدا می کنند. در طی دوران بلوغ سرعت رشد قدی 8- 14 سانتی متر در سال می باشد. توجه داشته باشید که حداکثر جهش رشدی در دختران قبل از شروع عادت ماهیانه است و پس از شروع دوره های عادت ماهیانه بطور متوسط دختران 7 سانتی متر قد می کشند. در پسران حداکثر جهش رشد در مراحل انتهایی تر بلوغ دیده می شود.
نکته مهم:
با پیشرفت بلوغ به علت تولید و ترشح هورمون های جنسی صفحات رشد استخوان تدریجا بسته می شوند و معمولا در سنین 15- 17 سالگی در دختران و 16- 18 سالگی در پسران صفحات رشد مسدود شده و امکان افزایش قد پس از آن وجود نخواهد داشت. بنابراین این باور که تا 25 سالگی قد می کشیم کاملا غلط است (مگر آنکه فردی بالغ نشده باشد و صفحات رشد باز بماند). اگر علائم بلوغ تا سن 14 سالگی در پسران و 13 سالگی در دختران شروع نشود غیرطبیعی است و باید بررسی های هورمونی لازم انجام گیرد. درمان های موثر برای افزایش قد (هورمون رشد و درمان های دیگر) قبل از بلوغ یا در اوایل بلوغ یعنی زمانی موثر هستند که صفحات رشد استخوان به خوبی باز باشند.
علت های توقف رشد کودک و قد نکشیدن
تاخیر در رشد قانونی :
این وضعیت شامل کودکانی میشود که برای سن خود کوچک هستند ولی با سرعت طبیعی رشد میکنند. این بچهها معمولاً تاخیر رشد استخوانی دارند و این یعنی بلوغ اسکلتی آنها جوانتر از همسالانشان است. (بلوغ استخوانی با رادیولوژِی دست و مچ و مقایسه آن با رادیولوژی نرمال بچههای همسن ارزیابی میشود.) این بچهها هیچ علائم و نشانه بیماری خاصی که بر رشد آنها تاثیر داشته باشد ندارند و فقط دیرتر از همسالانشان به بلوغ میرسند. اما ازآنجاکه تا سنین بالاتر همچنان رشد میکنند در بزرگسالی به همسالان خود میرسند. احتمالاً پدر، مادر یا یکی از اقوام این بچهها نیز چنین الگوی رشدی داشته است.
کوتاهی قد ارثی یا ژنتیکی :
این وضعیتی است که در آن بخاطر کوتاه بودن قد والدین قد کودکان هم کوتاه میشود. این اصطلاح به بچههای کوتاه قدی اطلاق میشود که هیچ نشانه بیماری که بر رشدشان تاثیر بگذارد را ندارند. بچه های مبتلا به این مشکل در سن طبیعی وارد بلوغ میشوند و قدشان هم معمولاً به اندازه والدینشان رشد میکند.
شایعترین علت بیش از 90 درصد از موارد توقف رشد کودک : عدم دریافت کالری کافیست. زمانی که کودک به علتهای گوناگونی تمایلی به خوردن غذا ندارد یا وقتی که والدین کودک نمیدانند او به چه اندازه کالری نیاز دارد، روند وزن گیری کودک میتواند متوقف شود. این اتفاقی است که اغلب در مورد کودکان نوپا که فعالترند و همچنین بچههایی که بد غذا هستند روی میدهد.
درمورد کودکان کوچکتری که در ماههای اولیهی زندگی خود هستند، کافی نبودن شیر مادر یا ترکیب نامناسب شیر خشک (درست آماده نکردن شیر خشک) میتواند علت رشد نکردن کودک باشد.
کمبود هورمون رشد :
هورمون رشد در غده هیپوفیز که در کف مغز قرار دارد ساخته می شود. از اوایل قرن بیستم میلادی بود که دانشمندان فهمیدند آسیب به غده هیپوفیز باعث اختلال رشد و کوتاهی قد می شود. تشخیص کمبود هورمون رشد در موارد شدید راحت است ولی در بسیاری از مواقع کمبود هورمون رشد خفیف است و علائم بالینی چندانی ایجاد نمی کند. کلید اصلی آنست که سرعت رشد کودک در طول یکسال کم است.
بنابراین برای تشخیص صحیح، بسیاری از مواقع لازم است میزان رشد کودک طی 6- 12 ماه پیگیری شود و سرعت رشد محاسبه شود.برای تشخیص کمبود هورمون رشد که ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد انجام آزمایش های هورمونی دقیق لازم است.
در این آزمایشات یک داروی محرک ترشح هورمون رشد به کودک در حالت ناشتا خورانده می شود و چندین نمونه خون به فواصل نیم ساعت یکبار برای ارزیابی قدرت تولید هورمون رشد توسط هیپوفیز گرفته می شود. شربت آرژیتال به ترشح هورمون رشد کمک می نماید.
گاهی کودک به دلیل استفراغهای مکرر قادر به نگه داشتن غذا در معده نیست. استفراغ میتواند به علت ریفلاکس شدید در کودکی که دچار مشکلات نورولوژیکی است باشد که سبب کاهش قدرت و حجم عضلات شده و طیف گستردهای از ناهنجاریها را به بار میآورد.
بیشتر نوزادانی که دچار ریفلاکس هستند بهبود پیدا میکنند و رشدشان بدون مشکل خاصی ادامه پیدا خواهد کرد. در موارد بسیار نادر، استفراغهای بیش از حد کودک میتواند به دلیل تنگ شدن خروجی معده باشد که تنگی دریچهی پیلور نام دارد و ممکن است نیاز به بررسیهای خاص پزشکی مانند سونورگرافی شکم داشته باشد.
اگر کودک دچار آلرژی دهانی یا مشکلی نورولوژیکی باشد نیز نمیتواند به خوبی غذا بخورد. چنین مشکلاتی میتوانند توانایی بلع غذا را تحت تاثیر قرار دهد. بیماری فلج مغزی یا شکاف کام نیز میتوانند جلوی تغذیهی مناسب کودک را بگیرند.
کودکی که به علت ضعف لوزالمعده نمیتواند غذا را به خوبی گوارش کند نیز نمیتواند وزن بگیرد. در چنین شرایطی، پدر و مادر اینگونه اعلام میکنند که مدفوع کودک، حجیم، کف مانند، شُل، بسیار بد بو و چرب است.
اختلالاتی که مخاط روده را تحت تاثیر قرار میدهد مانند بیماری سلیاک یا بیماری کرون نیز میتواند موجب توقف رشد کودک شود. در بیماری سلیاک، علائم وقتی شروع میشوند که غذاهای حاوی گلوتن وارد رژیم غذایی کودک میشوند. در برخی موارد، کودک در اثر پُرکاری تیروئید میتواند زیاد کالری بسوزاند.
کودک مبتلا به مشکل قلبی که منجر به نارسایی قلبیاش میشود نیز در صورت تحرک زیاد که مشکل تنفسی برایش ایجاد میکند، نمیتواند به خوبی تغذیه شود.
در موارد نادر، نارسایی کلیوی یا سایر ناهنجاریهای کلیه بر روند وزن گیری کودک اثر میگذارند ( و البته رشد قد) چون مکانیسمهای خاصی از رشد را مختل میکنند.
ضمنا بعضی از بچهها ممکن است دچار اختلالات ژنتیکی داشته باشند که بر وزن گیریشان اثر میگذارد. تشخیص در چنین مواردی نیازمند ارزیابیهای تخصصی پزشکی توسط پزشک است.
راهکارهایی برای رشد بهتر کودک و قد کشیدن:
مواد غذایی مناسب برای رشد قد کودکان
- شیر یا ماست
- گوشت و ماهی
- کاهش یا قطع مصرف تنقلات نامناسب
- میوه یا آب میوه
- سبزیجات
- ویتامین D
عصاره ی گوشت
یکی از بهترین ها برای تقویت بدن کودک عصاره ی گوشت است. شیوه ی پخت عصاره ی گوشت این است که حدود 150 گرم گوشت گوسفندی ترجیحاً با استخوان را در یک ظرف شیشه ای دربسته بگذارید و داخل یک دیگ پر از آب به روی حرارت قرار دهید تا طی چندین ساعت پخته شود؛ به طوری که عصاره گوشت خارج شود. این عصاره را می توان به تنهایی یا در پخت غذاهای دیگر استفاده کرد.
تخم مرغ عسلی
مصرف تخم مرغ عسلی نیز به تقویت کودکان کمک می کند. برای آماده شدن تخم مرغ به این شکل باید وقتی آب به جوش آمد تخم مرغ حدود 5 تا 6 دقیقه در آب بجوشد و سپس با کمی نمک خورده شود.
نخودآب
نخودآب نیز یکی از غذاهایی است که بسیار به تقویت بدن کمک می کند، می توان کمی نخود را که از شب قبل خیسانده و چند بار آب آن را عوض کرده با مقدار مناسب آب و یک تکه چوب دارچین و کمی نمک و فلفل خوب پخته و به اندازه ی تحمل بیمار آب آن را بخورد. اضافه کردن یک قاشق غذاخوری برنج می تواند در گرفتن نفخ نخود کمک کننده باشد. البته می توان تکه ای گوشت ماهیچه نیز به این ترکیب اضافه کرد.
کباب
کباب کردن انواع گوشت های زودهضم مثل گوشت بره، بلدرچین و مرغ در مراحل بعدی موجب تقویت قوا و جسم می شود.
شیر بادام
شیربادام نیز بسیار در تقویت بدن کمک کننده است. برای تهیه ی آن، 10 تا 15 عدد بادام درختی را کمی در آب خیسانده، پوست آن را گرفته و با یک لیوان آب و یک قاشق غذاخوری عسل یا شکر در مخلوط کن می ریزند. ترکیب به دست آمده شیربادام است. دقت داشته باشید که در این ترکیب از شیر استفاده نمی شود.
شلغم و کدوحلوایی
در این فصل سال استفاده از شلغم و کدوحلوایی در دستور غذاها می تواند به عنوان آنتی اکسیدان قوی سیستم ایمنی را تقویت کند.کدوحلوایی را می توان به صورت پوره، حلوا یا ته چین مرغ و گوشت و یا در خورش استفاده کرد. برای پختن کدو حلوایی، پوست آن را کنده و برش های نازک زده شود سپس با مقادیر کمی آب بپزید. یک ترکیب خوب، کدوحلوایی با چند آلو و چند تکه مرغ و رب گوجه در خورش است. حلوای کدوحلوایی را هم با کمی شکر و دارچین می توان درست کرد.
بهره گیری از مکمل های غذایی
مکمل های غذایی ریزمغذی هایی به بدن کودک می رساند که در غذاهای روزمره ما یافت نمی شود.یکی از بهترین مکمل هایی که موجوب رشد کودکان می شود، شربت آرژیتال می باشد.
19 نظر(ها)
درود فراوان
من دختری ۱۰ ساله دآرم که قد دخترم ۱۳۱ است که باید ۱۳۷ باشع و وزنش ۲۵ است که باید ۳۳ باشد ،مکمل غذایی هم بهش دادم اما فایده ایی نداشته لطفا راهنمایی کنید من چ باید انجام دهم.ممنون
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
باید به متخصص غدد یا فوق متخصص غدد متابولیست مراجعه کنید.
سلام من 15 سال و 10 ماهمه قدم 165 هست قد پدرم 173 و قد مادرم 163 قدم نسبت به پدرو مادرم کوتاهه و قدم در 9 ماه فقط 3 سانت بلند شده بخاطر قدم خیلی نگرانم آیا هم قد پدرم میشم؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
نگران نباشید تا 18 سالگی قد شما در حال رشد است.
سلام پسری ۱۴ ساله هستم قدم ۱۷۵ هست ۴ ماهه رشد قدی نداشتم چرا؟؟ میتونم به ۱۸۰ سانتی برسم؟؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
بله شما تا 18 سالگی در حال رشد هستید ولی ممکن است سرعت رشد شما یکی نباشد.
سلام پسری سه سال و نه ماه دارم الان تقریا شش ماه رشد قدش متوقف شده یا خیلی خیلی کمه ممکنه راهنمایی کنید
پاسخ دارو کالا:
با سلام و احترام
همه کودکان تا سن بلوغ در حال رشد می باشند ممکن است این روند رشدی متغیر باشد.
سلام
ببخشید پسر من الان یک سال و نه ماه دارد
قد ۸۰ و وزن ۹ کیلو
قد بدو تولد و وزنش ۳ کیلو سیصد گرم
بعد از ۶ ماهگی رشد قد و وزن خیلی خیلی کم بوده
آزمایشات زیادی انجام دادیم خداروشکر سالم هست
اما چرا رشد نمی کند الان یک سال و سه ماه هست که سایز لباسش ۲ هست
پاسخ: با سلام و عرض احترام
برای کودکان بیش از 2 سال شربت های تقویتی و رشد مانند شربت نئوزینک یا آرژی پلاس یوروویتال می تواند کمک کننده باشد. آرژنین و زینک دو ترکیب مهم در کمک به رشد کودک هستند. اما ابتدا با پزشک مشورت کنید و در صورت صلاحدید ایشان از این مکمل ها استفاده کنید.
سلام من دخترم ۱۵ سالمه قدم ۱۵۵ و وزنم ۴۵ قد پدرم ۱۶۸ و قد مادرم ۱۵۲ آیا میتونم افزایش قد داشته باشم؟
یعنی امکانش هست به ۱۶۰ برسم لطفا جواب بدید.
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
شما تا سن 18 سالگی در حال رشد می باشید
من دخترم ۹ سالشه کلاس چهارمه و قدش ۱۳۰ وزنش ۲۷ و هر چی مولتی ویتامین .ویتامین دی .امکان ۳.نیدم هیچ تاثیری ندارد و خیلی ریزه میزی لطفا راهنمایی کنید
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
عزیز شما در حال حاضر در حال رشد می باشد نگران نباشید.
سلام،پسرم پنج سالشه،قدش106 و وزنش17 هست،مکمل هم میخوره،غذا هم خوب میخوره،قد پدرش180 هست،از دو سالگی رشد قد و وزنش خیلی خیلی کم شده،آزمایش دادم مشکل تیرویید نداره،باید چکار کنم؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
فرزند شما در حال رشد می باشد نگران نباشید.
بچه ای را میشناسم از بچه های سر چهار راه ها که گدایی میکنند ، ۶ سال دارد ولی قدش برای یک بچه ی ۳ ساله است ، میخوام بهش کمک کنم ولی نمیدونم چه دکتری ببرمش ، لطفا راهنمایی بفرمایید
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
تا سن 18 سالگی در حال رشد می باشند
با دکتر متخصص غدد مشورت کنید.
سلام من ۱۵ سالمه و قدم ۱۷۰ الان حدود ۱۱ ماه قدم رشد نکرده . نگرانم که صفحات رشدم بسته شده باشه.
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
شما در حال رشد می باشید ولی ممکن است چند ماه رشد شما متوقف شده باشد.
سلام من یه پسر ۱۴ ساله هستم و خیلی وقته که (تقریباً ۲ سال) قدم ۱۶۲ هست همه هم. سن و سالام قدشون بیشتر شده ولی من هنوزم میشه بگید علتش چیه
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
شما در حال رشد می باشید می توانید با استفاده از مکمل ها به رشد سریع خود کمک کنید.
سلام من ۱۶ سالمه و قدم ۱۷۳
اگه هرشب ۱۰ گرم ال آرژنین بخورم
قدم تا ۱۸۵ رشد میکند؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
در کنار این محصول باید ورزش کنید ممکن است.
سلام من دخترم 14 سالمه قدم159 .
از صفحه رشدم عکس گرفتم نشون دکتر دادم گفته صفحه رشدم بازه و تا 7 سانت رشد میکنه.
ولی من الان چند ماهه نیم سانتم رشد نکردم به نظر شما من چرا رشد نمی کنم؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
رشد همه افراد یکی نمی باشد
شما تا 18 سالگی در حال رشد می باشید .
پسرم دو و نیم سالش هست رشد قدش متوقف شده چند ماه ۹۰هستوزیاد نمیشه چه دکتری ببرم تا برسی بشه؟
پاسخ دارو کالا:
با سلام و احترام
به متخصص غدد مراجعه بفرمایید.
سلام پسر من ۱۲سالشه .دوساله سوماتروپین هم باتجویز دکتر میزنم اما رشد نمیکنه.قدش ۱۲۸و وزنش هم۲۸کیلو هست .البته یکسال اول بادارو یمقدار رشد کرده اما الان از یک سال پیش اصلا رشد نداشته.لطف کنید،راهنمایی کنید
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
باید با پزشک متخصص غدد مشورت کنید.
سلام من پسرم 14سالمه
و قدم162
ایا به 175 سانت میرسم
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
بله با استفاده از مکمل های رشد و ورزش می توانید به قد دلخواه خود برسید.
سلام من دخترم ۱۵ سالمه و قدم ۱۵۵ امکان رشد قدم وجود داره؟؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
بله شما در سن رشد می باشید می توانید با مصرف مکمل های رشد و ورزش به قد دلخواه خود برسید.
سلام دختر هستم ۱۴ و ۵ ماهمه قدم ۱۵۳ وزنم ۴۷ دو ساله کلا فقط ۱ سانت رشد کردم دکتر گقت صفحه استخوانیت به نظر میاد بسته شده یعنی دیگه رشد نمیکنم؟؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
شما در حال حاضر درحال رشد می باشید با استفاده از مکمل های رشد و ورزش می توانید رشد کنید.
سلام ی پسر ۲ سالو سه ماهه دارم قدش ۸۴ سانت استی دوره شربت آرژی پلاس بهش دادم قدش نسبتا کوتاه مونده و با شربت هیچ فرقی نکرده چیکار کنم؟
پاسخ داروکالا:
با سلام و احترام
تمامی مکمل ها را باید حداقل 3 دوره مصرف کنید.
پیام بگذارید