درمان اندومتریوز با وروژست و ویزان

دینوژست (Dienogest) که با نام تجاری ویزان (Visanne) و وروژست (Verogest) در داروخانه های ایران فروخته می شود، یک داروی پروژسترونی است که در قرص های ضد بارداری و در درمان اندومتریوز استفاده می شود. دینوژست در هورمون درمانی یائسگی و برای درمان پریودهای سنگین نیز به کار می رود. این دارو خوراکی بوده و یک پروژسترون منحصر به فرد است که اثرات قوی در رحم دارد. این دارو مقداری فعالیت ضد آندروژنی دارد که ممکن است به بهبود علائم وابسته به آندروژن مانند آکنه کمک کند و هیچ فعالیت هورمونی مهم دیگری ندارد.

فعل و انفعالات دینوژست عمدتا توسط آنزیم سیتوکروم P450 CYP3A4 متابولیزه می شود و به همین دلیل، مهارکننده ها و القاکننده های CYP3A4 می توانند میزان قرارگرفتن در معرض دینوژست را در صورت تجویز همزمان با آن تغییر داد.

فارماکولوژی فارمادینامیک Dienogest

داینوژست دارای فعالیت پروژستونیک، احتمالا مقداری فعالیت ضد پروژسترون و فعالیت ضد آندروژنی است. این دارو با گیرنده استروژن، گیرنده گلوکوکورتیکوئید یا گیرنده مینرالوکورتیکوئید تداخل ندارد و از این رو هیچ فعالیت استروژنی، گلوکوکورتیکوئیدی یا ضد مینرالوکورتیکوئیدی ندارد. به دلیل گزینش نسبتا بالایی که به عنوان پروژسترون دارد، دینوژست ممکن است ایمنی و تحمل پذیری مطلوبی در مقایسه با سایر پروژستین ها داشته باشد.

Dienogest به عنوان پروژسترون ویژه توصیف شده است که دارای اثر آنتی گنادوتروپیک کم یا متوسط است؛ اما اثر آندومتر قوی یا بسیار قوی دارد. در رابطه با فعالیت آندومتر، دینوژست یکی از قوی ترین پروژسترون های موجود است. فعالیت بالای آندومتر دینوژست زمینه ساز توانایی آن در تثبیت چرخه قاعدگی در هنگام ترکیب با اتینیل استرادیول یا استرادیول والرات ( که اثرات نسبی کمتری در مقایسه با اتینیل استرادیول دارد) در قرص های ضدبارداری و همچنین استفاده از آن در درمان اندومتریوز است. ترکیب اکثر پروژستین های دیگر با استرادیول یا یک استر استرادیول مانند استرادیول والرات به عنوان قرص های ضدبارداری به دلیل بروز بالای خونریزی قاعدگی نامنظم رضایت بخش نبود. این خاصیتی است که اتینیل استرادیول به دلیل مقاومت آن در برابر متابولیسم آندومتر و درنتیجه اثرات نسبی بیشتر آن در این قسمت از بدن، با استرادیول مشترک نیست. برخلاف سایر پروژستین ها به دلیل اثربخشی بالای اندومتر، ترکیب دینوژست با استرادیول والرات در قرص های ضدبارداری می تواند از خونریزی اولیه جلوگیری کند و به طور منحصر به فردی قادر به درمان خونریزی شدید قاعدگی است. فقدان خونریزی قطع، که در این صورت به عنوان "قاعدگی خاموش" شناخته می شود نیز ممکن است رخ دهد. دینوژست دارای قدرت ضدتخمک گذاری است اما قدرت آندومتر بسیارقوی تر و شبیه به پروژستین های gonane 19-nortestosterone مانند لوونورژسترل است.

در مطالعات ایمنی، دینوژست در زنان مبتلا به اندومتریوز با دوزهای بالای 20 میلی گرم در روز تا 24 هفته ارزیابی شده است و هیچ اثر بالینی مرتبطی بر متابولیسم لیپید، آنزیم های کبدی، سیستم انعقادی یا متابولیسم تیروئید نداشته است.

اثر داینوژست بر بارداری:

دینوژست به تنهایی از بارداری جلوگیری نمیکند. اما در ترکیبات مشخصی از آن با استرادیول والرات که به صورت دارویی مستقل موجود است، عمدتا با جلوگیری از آزاد شدن تخمک در طول چرخه قاعدگی از بارداری جلوگیری میکند. همچنین مایع واژن را غلیظ تر می کند تا از رسیدن اسپرم به تخمک و ایجاد لقاح جلوگیری کند و پوشش داخلی رحم را برای جلوگیری از چسبیدن تخمک بارور شده تغییر دهد.

تاکید می شود که دینوژست 2 میلی گرم (ویزان و وروژست) از بارداری جلوگیری نمی کند. گرچه تخمک گذاری در اکثر بیماران متوقف می شود اما داینوژست یک پیشگیری از بارداری نیست و استفاده از روش های غیرهورمونی ضدبارداری در حین مصرف دینوژست توصیه می شود. سیکل قاعدگی ظرف دو ماه پس از قطع دارو از سر گرفته می شود.

آیا می توان در زمان مصرف دینوژست باردار شد؟

قبل از شروع این دارو یک تست بارداری برای نشان دادن اینکه شما باردار هستید یا خیر انجام بدهید. اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید. اگر درحین مصرف این دارو باردار شوید، احتمال بارداری خارج از رحم ممکن است افزایش یابد.

عوارض دینوژست:

اثرات جانبی و عوارض مرتبط با دینوژست مشابه عوارضی است که از یک پروژسترون انتظار می رود. مانند: بی نظمی عادت ماهیانه، سردرد، حالت تهوع، حساس شدن سینه ها، افسردگی، آکنه، افزایش وزن، نفخ شکم و... .

دینوژست هیچ عوارض جانبی آندروژنی ایجاد نمی کند و تاثیر کمی بر پارامترهای متابولیک و هموستاتیک لیپیدی دارد.

اندومتریوز چیست؟

یک بیماری مزمن و دردناک و وابسته به استروژن است که تقریبا 10درصد از زنان در سنین باروری را تحت تاثیر قرار می دهد و بیشترین میزان بروز آن در محدوده سنی 25 تا 30 سال است. این ضایعات باعث یک واکنش التهابی مزمن به خصوص در تخمدان ها و سایر ساختار لگنی می شود که میتواند منجر به تشکیل بافت اسکار و چسبندگی شود. زنان مبتلا به اندومتریوز اغلب علائم دیسمنوره، درد قبل از قاعدگی، دیسپارونی و خستگی مزمن را تجربه می کنند؛ با این حال، تظاهر بالینی اندومتریوز می تواند بسیار متفاوت باشد؛ همچنین بسیاری از بانوان مبتلا بدون علامت هستند.

چگونگی تشخیص آندومتریوز:

این بیماری با وجود یک سری ضایعات با مشخصات مختلف در داخل لگن تشخیص داده می شود. روش تشخیص قطعی این ضایعات، لاپاراسکوپی می باشد. البته روش های سرمی نیز می تواند اندومتریوز را نشان دهد، اما منفی یا مثبت بودن این آزمایشات نمی تواند قطعا وجود اندومتریوز را رد یا اثبات کند.

به دلیل تظاهرات متغیر اندومتریوز، معمولا بین اولین ظهور علائم و تشخیص دقیق، تاخیر وجود دارد. تشخیص زودهنگام، یک هدف مهم است؛ زیرا اندومتریوز به طور معمول یک دوره پیشرونده را دنبال می کند که با بدتر شدن علائم در زمان غیاب درمان موثر ایجاد می شود. اشتباهات در تشخیص، یا پتانسیل درمان نامناسب نیز رایج است که باعث ایجاد اضطراب و ناامیدی می شود و بیشتر به بار اندومتریوز کمک می کند. تشخیص قطعی اندومتریوز نیازمند لاپاراسکوپی است که به طور ایده آل با بافت شناسی تاییدی ترکیب می شود تا ضایعات آندومتریوز را مشخص کند. اما در عمل، این رویکرد تهاجمی برای بسیاری از بیماران غیرضروری یا نامناسب تلقی می شود و برای تشخیص احتمالی اندومتریوز می توان از علائم به تنهایی کمک گرفت.

آیا با وجود اندومتریوز، می توان باردار شد؟

اکثر بانوان مبتلا به اندومتریوز بدون هیچ کمک پزشکی باردار می شوند. برای زنانی که اندومتریوز شدید (III / IV) تشخیص داده شده و می خواهند باردار شوند، حدود 75 درصد می توانند موفق شوند. (دو سوم به طور طبیعی و یک سوم به کمک IVF)

داینوژست چگونه باعث درمان اندومتریوز می شود؟

طبق بیان انجمن باروری آمریکا، اندومتریوز یک بیماری مزمن است که درمان ندارد و هدف اصلی درمان اندومتریوز کاهش درد و سایر علائم، کاهش ضایعات اندومتریوز و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا است. تعدادی از درمان های پزشکی و جراحی برای درمان اندومتریوز در دسترس هستند که ممکن است در مواردی به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. هیچ درمان واحدی برای همه ی بیماران ایده آل نیست و راه حل ارائه شده باید بر اساس نیازهای فردی هر بیمار باشد. از آنجایی که اندومتریوز یک بیماری مزمن است، نه تنها باید به اثربخشی، بلکه به طولانی مدت و تحمل گزینه های درمان موجود نیز توجه کرد.

نحوه استفاده از دینوژست بسیار مهم است. زیرا این دارو با نام های تجاری مختلف وروژست، ویزان و... در دسترس است و ممکن است شامل میزان مختلفی از ماده دارویی باشد. بنابراین دستور مصرف آن طبق دستور پزشک متخصص و بروشور دارو ارائه می شود. از این رو به شرح مصرف داروی ویزان می پردازیم.

نکته مهم: تا پایان دوره درمان خود با قرص های حاوی داینوژست، حتما برگه راهنمای دارو را نزد خود نگه دارید.

قرص ویزان Visanne :

ویزان شامل 2 میلی گرم ماده فعال دینوژست است.

ترکیبات ویزان:

این دارو متشکل از 2 میلی گرم ماده دارویی دینوژست است. سایر ترکیبات ویزان عبارتند از: کراسپوویدون، لاکتوز مونوهیدرات، استئارات منیزیم، میکروکریستالین سلولز، پوویدون، نشاسته ی سیب زمینی و تالک

ویزان برای چه مواردی تجویز می شود؟

Visanne یک داروی هورمونی است که برای درمان علائم دردناک اندومتریوز تجویز می شود. حاوی هورمون پروژسترون است. دینوژست قرص ویزان باعث کوچک شدن بافت اندومتر و کاهش آن می شود.

قبل از مصرف ویزان به این نکات توجه کنید:

• اگر هریک از موارد زیر درمورد شما صدق می کند، قبل از شروع استفاده از ویزان به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر باردار هستید یا احتمال می دهید باردار باشید.
• اگر در دوران شیردهی هستید.
• اگر سابقه ی اختلال ترومبوآمبولیک* دارید.
• اگر دیابت دارید.
• سابقه بیماری کبدی و سرطان های غیرتهاجمی یا تهاجمی کبد دارید.
• اگر از تومور تهاجمی وابسته به هورمون جنسی مانند سرطان سینه یا اندام تناسلی رنج می برید.
• خونریزی واژینال بدون دلیل مشخص
• اگر به هریک از ترکیبات ویزان حساسیت دارید.

اگر هریک از این شرایط برای اولین بار در حین استفاده از ویزان ظاهر شد، مصرف آن را یکباره قطع کنید و یا با پزشک خود مشورت کنید.

*اختلال ترومبوآمبولیک: تشکیل لخته ی خون که ممکن است رگ خونی را مسدود کند. گاهی اوقات ترومبوز در بدن در ورید های عمقی پا (ترومبوز) و ریه ها (آمبولی ریه) روی می دهد. اگر این لخته ی خون از بدن جدا شود، از طریق وریدهایی که در آنجا قرار دارند ممکن است به شریان های ریه برسد و آن ها را مسدود کند که در این صورت آمبولی ریه رخ می دهد.

در طول مصرف ویزان مراقب موارد زیر باشید:

• از آنجایی که VISANNE قرار نیست در بارداری استفاده شود، به شما توصیه می کنیم که جهت پیشگیری از حاملگی از روش های غیر هورمونی مانند کاندوم استفاده کنید. از مصرف هرگونه داروی ضدبارداری حاوی هورمون جنسی به هر شکلی (قرص، پچ، آی یو دی هورمونی) بپرهیزید.
• اگر در گذشته حاملگی خارج رحمی داشته اید یا عملکرد آن مختل شده است، پزشک خود را در جریان بگذارید.
• تا آخرین روز مصرف ویزان، بروشور دارو را نزد خودنگه دارید؛ ممکن است لازم شود.
• رانندگی و استفاده از ماشین آلات: هیچ عوارض جانبی مشاهده نشده است.
• اگر از داروهای دیگری استفاده می کنید یا قرار است 4 هفته دیگر بیهوشی و جراحی داشته باشید.

این داروها ممکن است اثرات ویزان را کاهش دهند:

• داروهای مورد استفاده برای درمان صرع؛ مانند: فنی توئین، باربیتورات ها، پریمیدون، کاربامازپین، اکسکاربامازپین، توپیرامات، فلبامات
• داروهای مورد استفاده برای درمان سل؛ مانند: ریفامپیسین
• داروهای درمان عفونت ها،مهارکننده های ترانس کریپتاز معکوس غیر نوکلئوزیدی HIV؛ مانند نویراپین
• آنتی بیوتیک هایی مانند گریزئوفولوین
• داروهای گیاهی

این موارد ممکن است سطح Visanne را در خون شما افزایش دهد:

• داروهای مورد استفاده در درمان عفونت های قارچی؛ مانند: کتوکونازول، ایتراکونازول، فلوکونازول
• برخی آنتی بیوتیک ها مانند: اریترومایسین، کلاریترومایسین و روکسی ترومایسین
• داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی؛ مانند: نفازودون، فلووکسامین، فلوکستین
• آنتی اسید هایی مانند سایمتیدین
• داروهای فشارخون مانند: دیلتیازم، وراپامیل
• مهارکننده های پرروتئاز برای عفونت های HIV؛ مانند: ریتوناویر، ساکویناویر، ایندیناویر،نلفیناویر
• گریپ فروت

نحوه مصرف VISANNE:

ویزان را دقیقا همانطور که پزشک به شما گفته است مصرف کنید. مصرف ویزان از روز اول چرخه قاعدگی شروع کنید. روزانه یک قرص بدون وقفه (بدون توجه به خونریزی) و در ساعت معین استفاده شود. مصرف بدون توجه به خونریزی به این معناست که پس از اتمام بسته ی اول، بسته ی دوم را بدون توقف شروع کنید.

اگرویزان را بیشتر از دوز پیشنهادی مصرف کردید:

شما نباید ویزان را بیش از آنچه پزشک به شما گفته است مصرف کنید.  درصورت مصرف بیش از حدبا پزشک خود مشورت کنید. اگر هیچ کدام در دسترس نیست، از نزدیک  ترین درمانگاه کمک بگیرید.

اگر مصرف قرص ویزان را فراموش کردید یا پس از خوردن آن دچار اسهال و یا استفراغ شدید:

اگر خوردن قرص ویزان را در ساعت مقرر فراموش کردید و یا 3 الی 4 ساعت پس از مصرف دچار اسهال و یا استفراغ شدید، به محض یادآوری، یک قرص مصرف کنید و روز بعد طبق ساعت مقرر مصرف قرص را ادامه دهید. درصورت نزدیک شدن به ساعت مصرف دوز بعدی، دوز فراموش شده، دوز قبلی را مصرف نکنید. اگر در زمان مصرف معمولی، قرصی به دلیل اسهال یا استفراغ جذب نمی شود، فقط یک قرص جایگزین شود. توجه کنید که برای جبران دوزهای انفرادی فراموش شده، به هیچ وجه دو دوز مصرف نکنید. اگر مصرف visanne را متوقف کنید، ممکن است علائم اولیه اندومتریوز دوباره رخ دهد.

عوارض جانبی ویزان و عوارض احتمالی ویزان:

• ویزان می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. ممکن است تغییراتی را در الگوهای خونریزی خود (مانند خونریزی نادر یا مکرر، خونریزی نامنظم، خونریزی طولانی مدت یا توقف پریود) تجربه کنید.
• افزایش وزن، افسردگی، مشکلات خواب، عصبی بودن، کاهش میل جنسی، تغییر خلق و خو نیز جزو عوارض احتمالی دینوژست (ویزان) است.
• سردرد یا میگرن، حالت تهوع، درد شکم، باد، تورم شکم، استفراغ
• کمردرد، ناراحتی سینه، کیست تخمدان، گر گرفتگی
• ضعف (شرایط آستنیک*) یا تحریک پذیری

*سندرم آستنیک: یک اختلال روانی آسیب شناختی است که باعث خستگی و ضعف و تحریک پذیری بیمار می شود. این سندرم با خستگی معمولی تفاوت دارد که ماهیت آن کوتاه مدت است و با استراحت از بین نمی رود و احتیاج به روان درمانی دارد.

 گرد آورنده: دنیا کشاورز